پیش‌شرط‌های نهادی مبارزه با فساد اقتصادی 

 

فساد در جامعه ایران به قالب بسیار نظام‌مند و سازمان یافته‌ای در آمده است. امکان قاچاق در حجم بالا یا سرقت بانکی در ارقام حیرت‌انگیز سه، شش و دوازده هزار میلیارد تومان، بدون وجود شبکه قوی و سازمان یافته‌ای از نیروها و بازیگران مختلف امکان‌ناپذیر است.

چنین فسادی هم موجب زوال سرمایه اجتماعی می‌شود و هم پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌هایی که مستلزم وجود اعتماد مردم به نظام حکمرانی است را به شدت ضعیف، و در یک کلام جامعه و اقتصاد را گرفتار تله‌ی بی‌اعتمادی می‌کند. 

در همه جوامع اشکالی از فساد وجود دارد؛ اما، در ابعاد و اعماق آن، تفاوت‌های قابل‌توجهی هست. فساد، در کشورهای اسکاندیناوی بسیار کم و در کشورهایی چون روسیه و ایران بسیار زیاد است.

تجربه کشورهای گروه اول نشان می‌دهد پیش شرط‌های مهمی برای پیش‌گیری از افتادن جامعه و اقتصاد در تله‌ی فلج کننده بی‌اعتمادی وجود دارد: «نظام قضایی و دادرسی مستقل»، «نظام اداری قوی و سالم»، «وجود نهادهای مدنی ناظر»، «وجود احزاب هم سنگ کنترل کننده قدرت یکدیگر»، و «برابری قابل قبول اقتصادی و اجتماعی».

در غیاب چنین پیش شرط‌هایی هدف مبارزه با فساد ره به جایی نمی‌برد.